Zaklęcia dla feministycznej przyszłości | Teatr Giuvlipen (Rumunia)

Spektakl pierwszego romskiego teatru feministycznego

Spektakl w języku rumuńskim z napisami w języku polskim.

W języku romskim „giuvlipen” oznacza feminizm. Jest też nazwą pierwszego romskiego teatru feministycznego w Rumunii, który działa od 2014 roku. Jego współzałożycielką – wraz z Zitą Moldovan i innymi romskimi aktorkami – jest Mihaela Drăgan – aktorka i dramatopisarka, która mieszka i pracuje w Bukareszcie. Spektakle i działania Giuvlipen koncentrują się na współczesnym systemowym rasizmie wobec osób romskich, a przede wszystkim na sytuacji i prawach romskich kobiet.

Prezentowane w Łodzi przedstawienie wyrasta z idei Romskiego Futuryzmu (Roma Futurism) – ruchu artystycznego i feministycznego, który Drăgan zainicjowała w prestiżowym centrum sztuki Para Site w Hongkongu w 2018 roku i prezentowała w formie performansu m.in. w ramach Biennale Sztuki w Wenecji w 2022 roku. Artystka stworzyła Romski Futuryzm z dwóch powodów: by na nowo zdefiniować język, za pomocą którego Romki i Romowie odnoszą się do własnej historii prześladowań oraz by odzyskać postać romskiej wiedźmy.

Etykieta „czarownicy” jest bowiem jednym z głównych stereotypów stygmatyzujących romskie kobiety. Artystka proponuje nową perspektywę, w której czarownice zaprzęgają do swoich magicznych rytuałów technologię i stają się symbolem postępowej przyszłości.

Romskie cyberczarownice używają swoich mocy, ponieważ pragną, po pierwsze, ocalić historię i dziedzictwo własnej społeczności; po drugie, uratować planetę od ekologicznej katastrofy, po trzecie, sprzeciwić się rasizmowi oraz wszelkim formom wykluczeń społecznych i ekonomicznych. W spektaklu zobaczymy (i usłyszymy) także Nicoletę Ghiță’ę, która wraz z Drăgan tworzy muzykę rap jako Kali x Niko G.

Po spektaklu odbędzie się spotkanie dla publiczności z autorką spektaklu – Mihaelą Drăgan – oraz dr Joanną Talewicz – działaczką na rzecz Romek_ów, Prezeską Fundacji w Stronę Dialogu, Romką. Spotkanie poprowadzi Agata Siwiak. Spotkanie odbędzie się w języku angielskim z tłumaczeniem na język polski.

Twórczynie i twórcy:

• Scenariusz i reżyseria: Mihaela Drăgan
• Występują: Mihaela Drăgan, Nicoleta Ghiță
• Wizualizacje: Ciprian Făcăeru 
• Obsługa wizualizacji: Tomasz Roszczybiuk
• Partner: Fundacja w Stronę Dialogu

Mihaela Drăgan jest multidyscyplinarną artystką z wykształceniem teatralnym, która mieszka w Bukareszcie i pracuje w różnych krajach na całym świecie. W 2014 roku wraz z innymi romskimi aktorkami założyła Giuvlipen Theatre Company, w którym jest aktorką, reżyserką i dramatopisarką. Jest jedną z sześciu finalistek nowojorskiej nagrody Gilder/Coigney International Theatre Award 2017, która jest wyrazem uznania dla wyjątkowej pracy teatralnej 20 kobiet z całego świata. W 2020 roku została ponownie nominowana do tej nagrody i otrzymała nagrodę specjalną The Special Award of the League. W 2022 roku pod pseudonimem Kali wraz z Niko G. wydała pierwszy album z feministyczną muzyką rapową z Rumunii. W 2023 roku napisała i wyreżyserowała swój pierwszy spektakl teatralny „Viral on TikTok” w Rumuńskim Teatrze Dramatycznym, a w 2024 roku planuje wystawić spektakl „Kalibana i czarownicę” w języku rumuńskim na Międzynarodowym Festiwalu Szekspirowskim w Craiovej, interpretując Szekspira z perspektywy dekolonialnej.

Nicoleta Ghiță jest młodą i bardzo utalentowaną aktorką. Poprzez muzykę i teatr próbuje zmotywować tych, którzy wierzą, że „życie zaoferowało im tylko tyle”. Od 2015 roku jest częścią grupy Playhood, kolektywu nastoletnich artystów z dzielnicy Ferentari, łączącego edukację ze sztukami scenicznymi. Grupa występowała w wielu miejscach związanych z kulturą – od Teatru Narodowego w Bukareszcie, Teatru Narodowego w Craiovej i Arcub, po MNAC, Godot Cafe i Green Hours. Od 2018 r. do chwili obecnej uczestniczyła w kilku programach partnerskich Erasmus + i jest trenerem rówieśniczym w ramach projektu „(Romscy) bohaterowie w edukacji teatralnej i życiu codziennym”. Od 2019 roku jest częścią zespołu teatralnego Giuvlipen, gdzie występowała w spektaklach Sexodrom, Romacen – Vremea Vrăjitoarei i Virală pe Tik Tok. W 2022 roku wraz z Kali (Mihaela Drăgan) wydała album rapowy TehnoVrăjitoarele wyprodukowany przez Giuvlipen, z którym występowała w USA, we Włoszech, Francji, Rumunii, Szwajcarii i Niemczech.

Partnerzy: Fundacja w Stronę Dialogu, Fabryka Sztuki w Łodzi, Fundacja Reszka,

Dostępność

Budynek Fabryki Sztuki jest dostępny dla osób z niepełnosprawnością ruchową.

Dla osób z niepełnosprawnością słuchu – spotkanie po spektaklu jest tłumaczone na Polski Język Migowy.