LEZBIANKE

Coś więcej niż koncert | PREMIERA

CO?

„Lezbianke” to premierowy spektakl-koncert Patrycji Kowańskiej, będący efektem rezydencji artystycznej w ramach Festiwalu Łódź Wielu Kultur 2025. W oparciu o badania herstoryczne i archiwalne materiały dotyczące artystek z kręgu awangardowej łódzkiej grupy Jung Jidysz, Kowańska tworzy performans, który przywraca pamięć o kobietach-twórczyniach, ich queerowych relacjach i zapomnianych głosach. Jednocześnie umieszcza narrację koncertu we współczesności, mierząc się z krajobrazem, w którym queerowe istnienia bywają systematycznie pomijane, relacje intymne – niewidzialne czy unieważniane.

W języku jidysz przez długi czas nieobecne było słowo, które nazywało by lesbijkę. Jako pierwsza słowo lezbianke w 1984 roku wprowadziła Irenę Klepfisz, amerykańska poetka i tłumaczka. W jej wierszu „Etleche werter ojf mame loszn” („Kilka słów w języku matki”) znajduje się „di lezbianke” określona jako „ta, która ma współlokatorkę”. To między innymi koncepcja „współlokatorki” jako kamuflażu lesbijskiego związku jest dla tego wydarzenia impulsem do odsłonięcia perspektywy, której wiele osób nie widzi, bądź widzieć nie chce.

Spektakl łączy formę „spoken poetry” (poezji mówionej), muzykę elektroniczną oraz materiały wizualne inspirowane twórczością Diny Matus, Idy Brauner oraz Rahel Lipstein. Artystka ujawnia doświadczenie wykluczenia, konfrontując je z siłą pamięci i ekspresji artystycznej. To performans-gest: odzyskiwania tożsamości, dumy i widzialności.

KTO?

Patrycja Kowańska (vel Marianna Furor) – dramaturżka, performerka i reżyserka teatralna, współtwórczyni m.in. trylogii „Very”, nominowanej do Paszportu „Polityki” (2024). Autorka performansu „Furor”. Tworzy spektakle w teatrach repertuarowych i niezależnych.

Szymon Lechowicz – kompozytor i producent muzyczny, członek zespołu Róża, laureat Konkursu Songwriterskiego im. Roberta Brylewskiego, występował na OFF Festivalu i Jarocinie.

Konsultacje merytoryczne: Joanna Podolska (UŁ) oraz Irmina Gadowska (UŁ)

DLA KOGO?

dla wszystkich, ze szczególnym uwzględnieniem osób dorosłych i młodzieży
dla osób ze społeczności LGBTQIA+,
dla osób zajmujących się sztuką, historią i tematyką queerową
dla każdego, kto interesuje się nieopowiedzianymi historiami kobiet w sztuce

Nie ma formalnych ograniczeń wiekowych, ale ze względu na tematykę i możliwe pojedyncze wulgaryzmy, rekomendowane jest dla osób powyżej 16 roku życia.

DLACZEGO WARTO?

„Lezbianke” to pierwsza narracja o Jung Jidysz oglądana i opowiadana przez queerowy, współczesny pryzmat. Bo historia sztuki pisana jest zbyt często z perspektywy mężczyzn – tu oddajemy głos kobietom i relacjom między nimi. Bo wydarzenie porusza ważne tematy tożsamości, wykluczenia, przemilczanych historii i queerowego dziedzictwa. Bo to estetycznie oryginalne połączenie herstorii, performansu i koncertu.